Vandaag een ode aan een stoere Fransoos brengen is niet meer dan een symbolisch gebaar. Maar toch. De techneut-uitvinder Adolphe Kégresse (1879-1943), de man achter het half-track concept, zou kwaadwillenden zelfs met z’n eerste contraptie uit 1913 overal hebben kunnen achtervolgen. Zijn originele Kégresse rupsband, een band van rubber of canvas om een bestaand of speciaal geconstrueerd wielsamenstel (bogie) was een nieuwe stap voorwaarts in de terreinvaardigheid van motorvoertuigen.
Waar de rupsband vanaf de late negentiende eeuw eigenlijk alleen industriële, agrarische en militaire toepassingen kenden in weinig elegante of beweeglijke gedaanten, maakte Kégresse’s ontwerp de (om)bouw van lichtere voertuigen mogelijk, die daar een aanzienlijke terreinvaardigheid mee kregen zonder al teveel snelheid op de weg in te leveren.
Eerste patent-ontwerp uit 1913 (foto: wiki, upload van Pantoine)
Lenins Rolls Royce Silver Ghost Kégresse. Een ex van Tsaar Nicholas (foto: wiki, upload van Maarten)
Na een eerste gebruik door Tsaren, opgevolgd door communisten, en brede toepassingen in de Eerste Wereldoorlog, waren het de Citroën Kégresse ontwerpen van de twintiger en dertiger jaren die furore maakten en ‘global’ gingen. Twee civiele expedities in het bijzonder werden door de Kégresses mogelijk, en beroemd.
In een tocht door Afrika onder de naam La Croisière noire (’24-’25) ‘bedwong’ de Kégresse rupsband onder andere de Sahara (militaire uitvoeringen bedwongen in dezelfde periode de bewoners ervan, wat mogelijk nog steeds gevoelig ligt).
In de dertiger jaren (’31-’32) trok een andere expeditie, La Croisière Jaune, door Azië. En werd net zo’n tocht-der-tochten.
La Croisière Jaune Citroën Kégresse C4 P17 (foto: wiki, upload van Herranderssvensson)
1933 Kégresse kleintje, de Citroën C4 P17C. 4.38 meter lang, 1850 kilo zwaar. Geeft 700 kilo vracht met een 1625-1770 cc metende viercilinder een snelheid van 26-35 km/u (foto’s: wiki, uploads van Klaus Nahr).
Kégresse C4 P17C bogie
Na de Tweede Wereldoorlog, waarin Duitse half-tracks verloren van Amerikaanse, raakten de half-track ontwerpen in onbruik. Ook als de voorwielen zijn aangedreven, zoals bij Amerikaanse half-tracks, is de terreinvaardigheid inferieur aan volle rupsvoertuigen. Verbeterde wielvoertuig-ontwerpen evenaarden de terreinvaardigheid van half-tracks, die met hun dubbele configuratie bovendien een dubbele complexiteit bezitten. Deze mix van ervaringen en ontwikkelingen maakten dat er na WOII vrijwel geen nieuwe half-track ontwerpen meer verschenen.
Dat de techno-evolutie Kégresse’s vinding heeft ingehaald, soit. Zijn rupsbanden blijven groot.
La Croisière Noire et Jaune
Titelfoto: 1933 Citroën C4 P17C (wiki-Klaus Nahr album)
